Eksperci JLL, lidera doradztwa branży nieruchomości w Polsce, podsumowują miniony rok i przedstawiają prognozy na 2023 r. dla rynku mieszkaniowego i biurowego.

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) prowadzi rozbudowę dolnośląskich dróg, podnosząc ich standard i bezpieczeństwo podróżnych. Przygotowanie do realizacji każdej nowej inwestycji wymaga przeprowadzenia prac projektowych, uzyskania stosownych decyzji i zapewnienia finansowania. Dopiero wtedy można ogłaszać przetarg na wyłonienie wykonawcy. Obecnie GDDKiA intensywnie pracuje nad przygotowaniem dokumentacji do realizacji ponad 300 km dróg ekspresowych S5 i S8, autostrady A4 oraz obwodnic.

Duży spadek popytu na kredyt mieszkaniowy jest podręcznikową reakcją rynku na serię silnych podwyżek stóp procentowych rozpoczętą w październiku 2021 roku i powoduje spadek sprzedaży mieszkań. Kończy się okres dynamicznych wzrostów cen mieszkań i w perspektywie najbliższego roku możliwa jest ich korekta. Jednocześnie silny wzrost kosztów budowy przy braku możliwości dalszych podwyżek cen ograniczy nową podaż.

Ze względu na wysokie stopy procentowe i trudne otoczenie gospodarcze kredyt na własne mieszkanie jest w tej chwili rozwiązaniem dostępnym tylko dla nielicznych. Na dodatek wiąże się ono ze zobowiązaniem na kilkadziesiąt lat. Mimo to wielu Polaków nie widzi innej alternatywy znalezienia własnego lokum.

Dla wielu liderów rynku nieruchomości spośród ponad 40 000 uczestników Expo Real 2023, którzy przyjechali do Monachium z 70 krajów, by wziąć udział w największym wydarzeniu branżowym w Europie była to możliwość poszukiwania nowych okazji inwestycyjnych w obliczu trudniejszych uwarunkowań makroekonomicznych i gospodarczych na świecie.

U zbiegu ulic Pańskiej i Wroniej w Warszawie kończy się budowa podziemnej części pierwszego etapu wielofunkcyjnego projektu Towarowa 22. Budynek Office House, oprócz biur, oferuje powierzchnie usługowe oraz atrakcyjne tereny zieleni. To zapowiedź wspólnej inwestycji firm z Grupy Echo Investment i AFI Europe, odważnie stawiającej na innowacyjne rozwiązania w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Polski rynek przemysłowo-logistyczny znajduje się w fazie przejściowej, pomiędzy zmianami koniunkturalnymi. Zapotrzebowanie na powierzchnię magazynową spadało przede wszystkim w pierwszej połowie 2023 r., w III kw. odnotowano ponowny wzrost, w rezultacie czego sumaryczny popyt za pierwsze trzy kwartały br. wyniósł 3,75 mln mkw. (-25% r/r, I-III kw. 2022 r.). Wyższe koszty finansowania inwestycji wpływają na wolumen powierzchni w budowie, na koniec września 2023 r. deweloperzy realizowali inwestycje o powierzchni 2,5 mln mkw. (-36% r/r). Ma to również wpływ na ilość powierzchni oddanej do użytku, która w okresie od stycznia do końca września wyniosła 3,12 mln mkw. (-13% r/r I-III kw. 2022 r.) Największa polska firma doradcza AXI IMMO prezentuje najnowszą analizę rynku magazynowego w Polsce w publikacji „Rynek magazynowy w Polsce w okresie I-III kw. 2023 r.”.

Jak wskazuje najnowszy cykliczny raport BNP Paribas Real Estate Poland „At A Glance – III kwartał na rynku biurowym w Warszawie” w analizowanym okresie przybyło niewiele powierzchni biurowej. Luka podażowa jest wyzwaniem dla najemców, którzy mając coraz bardziej ograniczony wybór, skłaniają się do przedłużania umów. Jednocześnie w stolicy spadł wskaźnik pustostanów oraz nie zmienił się istotnie poziom czynszów w porównaniu z poprzednim kwartałem. Na znaczeniu zyskują biura elastyczne oraz biura z recyklingu.

Pomimo wzrostu czynszów na przestrzeni ostatnich miesięcy, polski rynek powierzchni przemysłowo-logistycznych wciąż pozostaje atrakcyjnym miejscem dla najemców oraz inwestorów. Eksperci BNP Paribas Real Estate Poland zwracają uwagę na spadek nowej podaży w III kw. i wyraźne wyhamowanie tempa uruchamiania nowych inwestycji.

W obliczu starzejącego się społeczeństwa sektor senior living w Polsce dynamicznie zyskuje na znaczeniu i wykazuje ogromny potencjał wzrostu. Profesjonalne miejsca pobytu dla osób starszych wciąż stanowią jednak niszę na rynku nieruchomości – prywatne placówki oferują zakwaterowanie jedynie dla nieco ponad 29,3 tys. seniorów. Eksperci Colliers w publikacji pt. "Senior Living w Polsce" przeanalizowali aktualny stan tego sektora oraz podzielili prognozami na temat jego rozwoju i rosnącego znaczenia w kontekście inwestycyjnym.

Czy firmy dostosowały już powierzchnię do nowego systemu świadczenia pracy? Wolą renegocjować umowy czy raczej przenosić się do nowych lokalizacji?

Ponad 10 tysięcy złotych za metr mieszkania w Warszawie, Krakowie czy Gdańsku to już standard – sugerują dane NBP. W perspektywie ostatnich kilkunastu lat stawki w miastach wojewódzkich podwoiły się. Mimo tego w ujęciu realnym ceny nie są wcale rekordowo wysokie. Patrząc na rosnące ceny zapominamy często o tym, że w ostatnich latach pieniądze wyraźnie straciły na wartości, a wynagrodzenia mocno wzrosły.

Gospodarka w 2024 r. wyraźnie odbije, zwłaszcza w II półroczu. Przełoży się to na kondycję finansową tak firm, jak i konsumentów. Liczba dłużników i wartość ich zadłużenia będzie malała, choć nie należy spodziewać się tu spektakularnych zmian. Nie zmniejszy się liczba bankructw, a na poprawę trzeba będzie poczekać do 2025 r. Mimo lepszej koniunktury zatory płatnicze nadal będą jedną z głównych barier rozwoju, a rynek zarządzania wierzytelnościami zanotuje kolejne wzrosty.

Przeciętna pensja wzrosła o 11,3 proc. w ciągu roku i wynosi 5968 zł netto – wynika z danych GUS za kwiecień 2024 roku. To dobre informacje, ale niestety tracą na optymizmie w zestawieniu z zadłużeniem konsumentów, które również rośnie. Średni dług osoby wpisanej do Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej wynosi obecnie 21 940 zł, a więc o 13,9 proc. więcej niż jeszcze rok temu. Oznacza to, że przeciętnie zarabiający dłużnik na spłatę swoich zobowiązań musi pracować 3 miesiące i 20 dni, przeznaczając na ten cel całą pensję. Najwięcej czasu na pozbycie się długów potrzebują konsumenci z Lubelskiego, a najmniej osoby z Dolnego Śląska.

Potencjał inwestycyjny Polski Wschodniej rośnie, czego dowodem jest Lublin, który uzyskał ogólną ocenę 7,1/10 w tegorocznej edycji badania Business Environment Assessment Study (BEAS). Na wysokie noty przyznane miastu przez inwestorów pracuje fakt, że jest to jeden z czołowych ośrodków akademickich w Polsce, wspierający rozwój inkubatorów przedsiębiorczości i nowych technologii. Lublin konsekwentnie realizuje strategię przyciągania firm z sektorów IT oraz nowoczesnych usług biznesowych BPO/SSC. Szansą na dalszy, dynamiczny rozwój tej aglomeracji jest zyskujący na znaczeniu trend nearshoringu. Dzięki strategicznej lokalizacji blisko granicy z Ukrainą i Białorusią oraz dobrej infrastrukturze transportowej wyrasta ona na kluczową bazę logistyczną dla firm celujących w rynki Europy Wschodniej.

Empik w Cepelii, Decathlon City w International Business Center, Bulgari, Luca, Carhartt czy Le Szapo – czy umowy najmu podpisane w ostatnich miesiącach w Warszawie to zapowiedź odrodzenia stołecznych (i nie tylko) ulic handlowych? Wysokie nasycenie powierzchnią centrów handlowych i spadający poziom dostępnych w nich przestrzeni do wynajęcia, daje ku temu pewną nadzieję. Co więcej, jak zwracają uwagę eksperci międzynarodowej firmy doradczej Cushman & Wakefield, rynek handlowy w Polsce znajduje się teraz w bardzo interesującym momencie rozwoju, a wielu najemców jest coraz bardziej zainteresowanych większą dywersyfikacją portfela lokalizacji, w jakich działają. Pojawiają się nowe koncepty i formaty. To oznacza realną szansę na ponowny rozwój handlu przy ulicach.

W ostatnich dwóch latach Polska dokonała znaczącego postępu w przygotowaniach do uruchomienia inwestycji w energetykę jądrową, wynika z najnowszego raportu kancelarii Baker McKenzie i Polityka Insight. Eksperci wysoko ocenili stan gotowości w obszarze regulacyjnym, społecznym i politycznym. Przyspieszenia wymagają przygotowania w zakresie technologicznym, inwestycyjnym i systemowym, zwłaszcza jeśli chodzi o pozyskiwanie wykwalifikowanej kadry.